David Bowies Lazarus | Stage Entertainment musical

De ervaring van toneelschrijver Enda Walsh waarmee David Bowie samen ‘Lazarus’ schreef

David had drie nieuwe personages bedacht rondom Thomas Newton (de hopeloos gestrande, ogenschijnlijk onsterfelijke alien). Er was een Meisje dat zowel echt als niet echt was, een ‘massamoordenaar’ die Valentine heette en een vrouw die dacht dat ze misschien Emma Lazarus was (de Amerikaanse dichteres wier gedicht ‘The New Colossus’ staat gegraveerd op de sokkel van het Vrijheidsbeeld) – een hulpvaardig personage dat verliefd zou worden op de ultieme immigrant, Thomas Newton.

Het brandpunt in deze vier pagina’s was een simpel, krachtig beeld. Thomas Newton zou uit afval en puin een raket bouwen. Zijn afgetakelde brein maakte hem gek met een droom over ontsnapping, weg uit zijn gevangenis, weg uit zijn kamer hoog in een wolkenkrabber. Newton zou nog één keer proberen om te vertrekken.

De thema’s in het verhaal: eenzaamheid, gekte, alcoholisme, maar ook de schoonheid van onvoorwaardelijke liefde en goedheid.

Dat is waar we die dag begonnen.

We spraken over de personages en de thema’s van het boek uit 1963 - eenzaamheid en gekte en drugsmisbruik en alcoholisme en de marteling van de onsterfelijkheid. Maar het ging ook veel over de schoonheid van onvoorwaardelijke liefde en goedheid. We praatten over losgeslagen personages, over hoe het verhaal afgleed in smoezelig verdriet en agressie. Over personages die slap ouwehoerden over snacks, over hoe het alledaagse zomaar kon veranderen in een Griekse tragedie – we spraken over het hemelse en over de aardse, modderige realiteit.

Tijdens onze eerste paar sessies had Coco gezwegen en geluisterd (misschien kon ze ons gewoon niet meer aanhoren!) en vroeg: “Okay, maar wat gaat er nou gebeuren in het verhaal?” Een terechte vraag, die we zeker moesten beantwoorden, maar daar waren we nog niet.

We moesten eerst een idee, een gevoel krijgen bij de thema’s, bij de sfeer, de wereld die we wilden oproepen. Het verhaal over de man die aan de aarde wilde ontsnappen, daarbij geholpen door de één en tegenwerkt door de ander – dat was en bleef de kern, zoals beschreven in die vier pagina’s. De scènes en de gebeurtenissen zouden later ontstaan.

Hoe de krachtige songs de innerlijke reis van de personages verbeelden

En dan waren daar ook nog de songs.

David gaf me een stapel songteksten en cd’s die hij had samengesteld. “Sommige nummers zul je wel kennen” zei hij – en dat was meer dan alleen een grappige opmerking. We zouden het verhaal samen schrijven, maar hij wilde dat ik de nummers koos die we in het stuk zouden gebruiken. Hij dacht, vermoed ik, dat het voor mij makkelijk zou zijn om objectief en vanuit een verhalend perspectief te luisteren naar zijn songs. Songs waar hij al jaren mee leefde en die bij hem onvermijdelijke associaties opriepen.

De songteksten van David zijn vaak fragmentarisch en lastig te doorgronden – dus het was niet zomaar even naar de woorden luisteren en die vervolgens in het verhaal plakken. Het ging veel meer over hoe de emotie, het ritme en de sfeer van de songs de ziel van de personages konden blootleggen, hoe de songs hun innerlijke reis verbeeldden.

Je eindigt altijd met praten over jezelf

We spraken over de gefragmenteerd vorm van het verhaal. We spraken over wat er in je hoofd gebeurt in de laatste momenten voor iemands dood, wat er gebeurt in je geest en hoe je dat zou kunnen laten zien op het toneel. We begonnen met praten over ontsnapping, maar we eindigden met gesprekken over een individu dat rust probeert te vinden, over sterven op een makkelijkere manier.

Newton zal in zijn laatste momenten proberen om zijn dwingende brein, dat hem ook in leven hield, het zwijgen op te leggen. Fysiek gezien maakte het voor ons niet uit of zijn einde hier op aarde zou zijn of ergens tussen de sterren. David en ik wilden dat Newton eindelijk rust zou vinden.

Hoe een voorstelling zich ook ontvouwt, je eindigt altijd met praten over jezelf. David Bowie was zonder twijfel een meester van de metamorfose en ook een van meest fantastische personen om mee samen te werken. Iemand die mensen meenam naar plekken waar ze anders nooit zouden komen. Maar voor mij blijft hij vooral iemand die altijd persoonlijk was in zijn werk, die oprecht en eerlijk sprak over waar hij op dat moment in zijn leven was.